| № |
Сумын нэр |
Чингис хаантай холбоотой болон МНТ-ны түүхэн дурсгалт газар |
Түүх, археологийн томоохон дурсгал |
Байгалийн үзэсгэлэнт газар (нэмэх) |
Бренд бүтээгдэхүүн (шинэчлэх) |
| 1 |
Цэнхэрмандал |
- Хар зүрхний Хөх нуур -Цэнхэрийн гол |
- Чингисийн тулга/Түргийн тахилын онгон/ - Бургастайн бичээс - Нарангийн амны хиргисүүр - Олон бүрдний булш |
- Хэрлэн гол -Хөх нуур |
- Гүүний айраг - Нохой гутал - Гэрийн мод |
| 2 |
Өмнөдэлгэр |
- Бурхан Халдун хайрхан - Хангал нуур - Айл харгана /Гурван жаргалантын эх/ - Химурга горхи /Жаргалантын гол/ |
- Бэрээвэн хийд - Дунд жаргалантын буган хөшөө - Хүүхэн хутагтын хүрээний туурь - Дунд Баянголын хүн чулуу - Мандалын голын хүн чулуу - Буган хөшөө /сумын төвд/ - Түшлэг уулын дурсгал |
- Хангал нуурын БНГ - Бэрээвэн хийдийн орчим - Сайхны гол - Ононгийн халуун рашаан |
- Бүрэн сийлбэртэй гэр - “Нүнжиг” цагаан идээ - Нүүдэлчдийн аж байдлын үзүүлбэр |
| 3 |
Батширээт |
- Монгол төрийн тамганы голомт нутаг - Бидэр хошуу /Рашаан хад/ - Хулдгар хун /Биндэр уул/ - Хорчихуй болдог /Өглөгч/ |
- Рашаан хадны дурсгал - Үзүүр цохионы хадны зураг - Өглөгчийн хэрэм - Хажуу нуурын буган хөшөө - Баянголын амны хүн чулуу - Эгийн живхээстэйн булш - Ёлын нуурын булш дурсгал |
- Биндэрьяа уулын БДГ - Ёлын нуур - Хавтгарын ОНТХГ - Улаанхөндийн ОНТХГ - Хилчин даваа |
- Масло - Аарц - Дүнзэн байшин - Буриад талх |
| 4 |
Биндэр |
- Ононы цагаан нуур /Их хуралдайн гэрэлт хөшөө/ - Хорхунаг жубурын хөндий / Хурхын хөндий/ |
- Асгатын дурсгал - Хадтай толгойн булш, хиргисүүр - Эрдэнэ өндөрийн дурсгал - Улаан эргийн булш, хиргисүүр - Могойн амны хадны зураг - Бор булгийн хүннүгийн дурсгал - Сэрүүн дуган/ |
- Хорхунаг жубур /олон зүйл тогоруу зусдаг - Онон, Хурхын бэлчир -Сэрүүн Галттай -Яргуйт хавцал -Нарсан ойн жим |
- Чацаргана - Зөгийн бал - Дүнзэн байшин - Буриад талх |
| 5 |
Баян-Адрага |
- Их хатдын өлгий нутаг - Хүйтний хөндий /Гэрэлт хөшөө/ |
- Дуурлиг нарсны хүннүгийн язгууртны дурсгал - Чингисийн хэрэм |
- Онон гол - Буурлын агуй |
- Цөцгийн тос |
| 6 |
Дадал |
- Чингисийн гэрэлт хөшөө / Гурван нуур/ - Дэлүүн болдог - Хажуу булаг - Балжийн арал - Түнхэлэг горхи /Тэнгэлэг горхи/ - Бодончар богдын отог - Жэрэн хавцал /Дэгэн жигэн/ - Баянхан уул - Сантхан уул |
- Тэнгэлэг горхины дурсгал - Амарлингуй уулын дурсгал - Баянцагаан уулын дурсгал - Дэгэний арын дөрвөлжин булш - Өлийн давааны хүннү булш - Хажуу бөөрийн хүннү булш - Нүцгэн өндөр |
- Онон- Балжийн БЦГ - Онон, Балж голын сав - Нарсан ой - Хүрхрээ нуур |
- Мойлтой тос - Шимийн архи - Цөцгий - Буриад талх - Дүнзэн байшин |
| 7 |
Норовлин |
- Шихихутагийн нутаг - Уран дөш тахилгат хайрхан - Нарту шүтээн /Нарстай уул/ - Чингисийн хэрэм |
- Уран дөш уулын булш дурсгал - Баян-Өлзийтийн булш дурсгал, хадны зураг |
- Нарстай уул /Нарту шүтээн/ |
- Цагаан идээ |
| 8 |
Батноров |
- Хөлөг баатар Боорчийн нутаг - Хөхүүрийн тал /Боорчийн хөшөө/ |
- Тунсаг овоо - Дүнгэнэдэг хадны дурсгал - Буурлын ямаан хадны зураг - Суваргын хөндий /Лянбогийн онгоц сүйрсэн газар/ |
- Цагаан нуур |
- Тожил, Батноров хийцийн мөнгөн эдлэл |
| 9 |
Баян-Овоо |
- Ханзат хотын туурь - Чингисийн морины уяа / Цагаан усны хөшөө/ |
- Цагаан усны хөшөө - Торлогтын дөрвөлжин булш - Ханзат хотын туурь - Цонжийн тахилын онгон -Майхан уулын дурсгал |
- Хар ямаат БНГ - Гүрмийн нуур - Тосон хулстай БНГ |
- Усан замын аялал - Ус, шавар, элсэн эмчилгээ - Эсгий үйлдвэрлэл |
| 10 |
Хэрлэн |
- Чингис хааны алтан ураг Халхын Сэцэн ханы өргөө - Өндөрхаан уул |
- Чингис хааны морьт хөшөө - Чингисийн есөн өрлөг цэцэрлэг - Хардэл жанжин бэйс М. Пүрэвжавын хөшөө - Аваргуудын хөшөө - Гэлэн хөшөө - Сэцэнханы ордон музей - Гүндгаравлин хийд - Эрдэнэ уулын бичээс |
- Өндөрхаан уул БЦГ - Хэрлэн мөрөн |
- “Чингис хааны төрсөн нутаг” мини, эко парк |
| 11 |
Мөрөн |
- Чингисийн гүүн зэл, тулга - Ноён, хатан уул -Гамал уул |
- Салбар уулын хятан бичээс - Баруун, зүүн хэрэм - Уртын амны дурсгал - Чингисийн гүүн зэл, тулга / хөшөө чулууд/ |
- Салбар уул Хэрээ Хөхөл |
- Төмс, хүнсний ногоо - Цагаан идээ |
| 12 |
Баянхутаг |
- Сэрвэн хаалганы бичээс / Тэмүүжин Татарыг дарсан дурсгалын бичээс/ |
- Соно уулын хүн чулуу - Баянцагааны хүн чулуу - Модонгийн хотын туурь |
- Баянхүрээ уул - Сэрвэн гурван хаалга |
- Уламжлалт эсгий үйлдвэрлэл |
| 13 |
Галшар |
- Чингис хааны алтан ураг Хардэл жанжин бэйс М.Пүрэвжавын хурдан хүлгийн голомт нутаг Галшар адууны цөм сүрэг |
- Бага артын дурсгал / Чингисийн зам/ - Зараа уулын дурсгал - Хужиртын хийдийн туурь |
Галшар уул |
- Галшар удмын хурдан адуу - Ноолуур / улаан ямаа/ |
| 14 |
Баянмөнх |
- Чингис хааны адуун сүргийн нутаг |
- Баянцагааны хүн чулуу - Их цагаан усны хөшөө чулууд - Мөнх дов сүмийн туурь? - Дулаан уулын дурсгал |
- Агуйт уулын агуй - Дулаан уул - Хэрлэн мөрөн |
- Гүүний айраг - Цагаан идээ |
| 15 |
Дархан |
- Чингис хааны зэр зэвсгийн дарханы газар /Дөш хад/ |
- Ахай бээсийн дуган - Зараа уулын дурсгал - Зараагийн хийдийн туурь - Ходойн хүн чулуу - Шавартайн чулуун зэвсгийн дурсгал |
- Дархан уулын БНГ - Ягаан Шагдарын агуй |
- Хулжын хужир - Гүүний айраг - Уламжлалт эсгий үйлдвэрлэл |
| 16 |
Бор-Өндөр |
- Төмрийн хүдрийн орд |
- Талын хөшөө - Ногоон уулын хадны зураг, булш |
- Агуйт байгалийн үзэсгэлэнт газар - Бөөрийн рашаан |
- Жонш, төмрийн хүдэр |
| 17 |
Жаргалтхаан |
- Сэнгүр горхины түүхт нутаг - Цэнхэрийн голын хэрэм / Чингисийн хэрэм/ - Баянцогт уул/Хар үзүүр/ -Байц уул |
- Дуулга уулын хүннүгийн дурсгал - Цэнхэрийн голын хэрэм - Бүрдэн дэнжийн дурсгал - Чулуутын бичигт хад - Барууны арын хүн чулуу - Пунцагтэгчинлэн хийдийн туурь |
- Цэнхэрийн гол - Жаргалтхаан уул - Гурван баян ,Чулуут уул |
- Гүүний айраг - Эмээлийн мод - Хүлэмжийн ногоо |
| 18 |
Дэлгэрхаан |
- Хэрлэний хөдөө арал - МНТ-ны гэрэлт хөшөө - Их Ауруг орд /Аваргын балгас/ - “Ауруг” рашаан - Тугийн хяр - Шилхэнцэг /Шилийн цэг/ - Долоон болдог /Долоод/ - Хөдөө бүрд - Замагт нуур - Арван гурвын овоо |
- Буга уул /бичигт хад/ - Сүжийн талын хүн чулуу - Ханзатын дурсгал - Гүн бүрдийн дурсгал - Аваргын балгас - Их хайлантын дурсгал - Бухын хошууны дурсгал - Таван хайлаастын дурсгал |
- Аврага тосон нуур - Хэрлэн тооно уул БНГ - “Ауруг” рашаан - Замагт нуур - Гүн бүрд - Хэрлэнбаян- Улаан уул |
- Төрийн торгон сүрэг, морьт суман - Ховор, нэн ховор ургамлын цэцэрлэг |
